مراحل دندان در آوردن کودکان

دندان در آوردن بخشی از زندگی هر نوزاد است و یکی از شیرین‌ترین اتفاقاتی است که پدر و مادر می‌توانند شاهد آن باشند. اما این فرآیند برای خود نوزاد کمی متفاوت بوده و ممکن است که باعث درد زیاد در او شود. نخستین مروارید درخشان حدود ۶ ماهگی در دهان اکثر نوزادان دیده می‌شود. البته نشانه‌های دندان در آوردن نوزاد قبل از رویش نخستین دندان مشاهده می‌شود و عده‌ای پیش از ۴ ماهگی دندان درمی‌آورند و بقیه نیز پس از ۱۲ ماهگی صاحب دندان می‌شوند..

دندان‌های تحتانی جلو اول از همه درمی‌آیند، بعد نوبت به دندان‌های فوقانی جلو می‌رسد. زمان طبیعی برای شروع رویش دندان شیری در اکثر کودکان بین 4 تا 7 ماهگی می‌باشد. البته زمان رویش، در همه کودکان یکسان نمی‌باشد. در شرایط نسبتا نادری کودک از بدو تولد دندان دارد که  به نام “دندان‌ ناتال” می گویند.

این وضعیت در یک مورد در هر ۲ هزار تا ۳ هزار تولد نوزاد زنده دیده می شود. معمولا دندان ناتال تکی بوده و اغلب تا حدی شکل غیر طبیعی دارد. در موارد نادر وجود دندان ناتال تنها یکی از چند مشکل فیزیکی غیر طبیعی در کودک است که یک سندروم را تشکیل می دهد. اگر احتمال وجود  سندروم مطرح است باید با دندانپزشک اطفال صحبت کنید. دندان ناتال پیش از مرخص کردن نوزاد تازه متولد شده از بیمارستان ممکن است کشیده شود تا خطر استنشاق دندان به ریه ها برطرف شود.

دندان درآوردن نوزادان

زمانی که یک نوزاد در بازه‌ی سنی چهار تا هفت ماهگی قرار می‌گیرد، دیگر پدر و مادر از او انتظار دارند که‌ کم کم دندان در بیاورد. دندان درآوردن نوزاد یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که در این سن می‌افتد و با رنج و‌مشقت زیادی هم همراه است. بیشتر اوقات سن ۳ تا ۱۲ ماهگی سن درآوردن دندان در نوزادان است که امکان دارد تا ۱۴ ماهگی هم طول بکشد. این فرآیند با علائم و نشانه‌های مختلفی خود را بروز می‌دهد. برای مثال  کودک قبل از درآوردن دندان دچار کم اشتهایی می‌شود و مدام قسمت پایینی لب خود را گاز می‌گیرد. علاوه بر این، ممکن است در برخی از نوزادان هم در آوردن دندان  سبب التهاب لب‌های میانی، افزایش تورم لثه و همچنین  کج خلق شدن نوزاد بود که‌ همه‌ی این عوامل به همان در آوردن دندان در کودک باز می‌گردند.

حال گاهی اوقات برخی از والدین از ما سوال می‌کنند که چگونه می‌توانیم درد ناشی از دندان را در نوزاد خود کاهش دهیم. باید بگویم که این درد التیام آنچنانی پیدا نمی‌کند اما یکی از راه‌های بهبود دادن آن این است که شما  دندان نوزاد خود را سرد کنید. برای این کار می‌توانید یک نایلون را پر از یخ کرده و سپس آن را بر قسمتی از لثه که دچار التهاب شده است، قرار دهید. دقت داشته باشید که دندان در آوردن نوزاد پس از این که نوک دندان بیرون بزند، درد بسیار کمتری خواهد داشت. پس اگر سختی دندان را در نوک لثه حس می‌کنید، بهتر است کودک را به همان خال بگذارید تا خود به خود دندان او رشد کند.

 همچنین بخوانید : دلایل دندان قروچه کودکان

بهترین زمان دندان دراوردن نوزادان

در مورد بهترین زمان در آوردن دندان در نوزاد هم باید بگوییم که زمان طلایی سن ۶ الی ۹ ماهگی نوزاد است اما از ۳ تا ۱۲ ماهگی را دوره‌ای می‌نامند که در آن هر کودکی باید از نظر دندان‌های جلویی به رشد خوبی رسیده باشد. در غیر این صورت ممکن است در نیاوردن دندان حاکی از بیماری‌های پنهان موجود در بدن کودک شما باشد و  دیگر دندان در نیاورد. البته این اتفاق بسیار بارز است و حتی ممکن است دامنگیر هیچ کودکی نشود. در کل باید بگوییم که کودک شما دندان‌های شیری خود را در بهترین حالت ممکن باید تا قبل از سه سالکی در بیاورد. این دندان‌ها بیست عدد تا بیست و دو عدد را در بر می‌گیرند و  در سن هفت سالگی هم ریزش پیدا می‌کنند.

دندان در آوردن نوزاد چگونه شروع می‌شود؟

فرآیند دندان در آوردن یا بیرون زدن دندان از لثه میتواند از دو ماهگی در نوزاد آغاز شود. برای اکثر نوزادان اولین دندان در سن شش ماهگی بیرون می آید. به طور معمول اولین دندانی که بیرون می‌زند یکی از دندان‌های جلویی وسط فک پایین است. گاهی فرآیند دندان در آوردن در کودک متوالی بوده و گاه چند دندان هم زمان بیرون میزنند. اکثریت قریب به اتفاق کودکان 20 دندان شیری خود را تا سی ماهگی در می آورند. . ممکن است در بعضی کودکان زودتر از این زمان (3 ماهگی) و یا دیرتر از این زمان (پس از یک سالگی) اتفاق افتد که این موضوع امری کاملا طبیعی می‌باشد.

دندان درآوردن کودک از فک بالا معمولا اتفاق نمی‌افتد اما در صورت اتفاق آن، اصلا جای نگرانی نیست چراکه دندان درآوردن کودک از فک بالا به دلایل ژنتیکی در برخی نوزادان طبیعی است.

رزرو نوبت دهی اینترنتی متخصص کودکان

شما عزیزان می توانید برای رزرو نوبت اینترتی پزشک مود نظر خود بر روی دکمه مقابل، کلیک کنید.

رزرو نوبت

ترتیب رویش دندان های شیری

در بیشتر نوزادان، دندان در آوردن با ترتیب زیر همراه است:

• دندان های ثنایای پایین :  دو دندان مرکزی پایین معمولا اولین دندان هایی هستند که همزمان بین چهار تا هفت ماهگی در می آیند.
• دندان های ثنایان بالا : همین دو دندان در مرکز فک بالا بین هشت تا دوازده ماهگی در می آیند.
•  دندان های ثنایای جانبی بالا :  دو دندان ثنایای جانبی در فک بالا در کنار ثنایای مرکزی قرار دارند و بین سه تا نه ماهگی در می آیند.
• دندان های ثنایای جانبی پایین : این دندان ها در فک پایین بوده و بین ده تا شانزده ماهگی ظاهرمی شوند.
• آسیای اول بالا : دندان آسیای اول دومین دندان از عقب دهان است و در سیزده تا نوزده ماهگی جوانه می زند. این دندان ها چون زودتر در می آیند و پهن تر هستند آسیای اول نام دارند.
• آسیای اول پایین : این دندان ها بین چهارده تا هجده ماهگی جوانه می زنند.
• دندان های نیش بال ا: دندان نیش یا نوک تیز بین دندان های ثنایا و آسیا قراردارند و در فک بالا بین شانزده تا بیست و دو ماهگی درمی آیند.
• دندان های نیش پایین : این دندان ها بین هفده تا بیست و سه ماهگی جوانه می زنند.
• آسیاهای دوم : درسن بیست و پنج تا سی و سه ماهگی دندان های آسیای دوم بالا و پایین در می آیند و بیست دندان کودک شما تکمیل می شود.

هنگام بیرون زدن دندان از لثه ممکن است کودک دچار تورم لثه و ناحیه ی اطراف دندان شود. معمولا اولین دندانی که بیرون میزند بیشترین حساسیت را دارد. دندان های آسیاب به دلیل بزرگی سطحی که باید شکافته شود بیشترین ناراحتی را ایجاد میکنند.

رزرو نوبت اینترنتی دندانپزشک کودکان

علائم دندان در آوردن کودک

اگر کودک شما شروع به دندان در آوردن کند معمولا با تجربه علائم زیر همراه خواهد بود:

• بهانه گیری طولانی مدت
• افزایش آب دهان
• دست بردن بیش از حد به داخل دهان
• پرهیز از غذا خوردن به دلیل درد لثه
• کم خوابی یا بیقراری به دلیل درد لثه
• تحریک های پوستی در اطراف دهان به دلیل آب ریزش زیاد دهان
• درد در ناحیه گوش یا گونه هنگام بیرون زدن دندان های آسیا

• اسهال، سرفه و آبریزش بینی
• تب 38.3 درجه سلسیوس

فرآیند دندان در آوردن کودک ویروسی نیست و هیچ ارتباطی بین دندان درآوردن و تب در کودکان نشان داده نشده است.گاهی ممکن است مشکلات دیگری هم زمان با درآوردن دندان در کودک همراه شود که موجب تب در کودک می شود. مثلا ممکن است به دلیل ناراحتی لثه، کودک شی ء را به لثه بمالد که باعث تب شود.

همچنین بخوانید : آیا پوسیدگی دندان در کودکان مسری است؟

توصیه های کاهش درد دندان در نوزاد

• جهت کم کردن درد و ناراحتی نوزاد می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد.
• توصیه ی دیگر پزشکان برای کاهش درد دندان درآوردن نوزاد ماساژ و فشار ملایم لثه است. برای این کار میتوان دستمال تمیزی را به کودک داد تا گاز بگیرد یا پس از شستن دستان با ملایمت لثه کودک را بمالید. اشیایی که ممکن است باعث خفگی کودک شوند در دهان او قرار ندهید.
• برای تسکین درد لثه از طب سنتی و گیاهی استفاده نکنید زیرا که ترکیبات دقیق وعوارض دراز مدت آنها ناشناخته هستند. از کاربرد داروهای موضعی برروی لثه جدا خوداری کنید چرا که برخی از این قبیل داروها حاوی بی حس کننده بنزوکائین هستند.
• یک پستانک ژله‌ای، برای نوزادتان بخرید. می‌توانید پستانک را در یخچال بگذارید تا سرد شود، اما از منجمد کردن آن خودداری کنید، چون به لثه نوزاد آسیب می‌رساند. می‌توانید از پستانک برای نوزاد استفاده کنید تا با جویدن آن کمی از دردش کاسته شود.
• استفاده از مواد طبیعی: می‌توانید یک تکه سبزی سرد مانند هویج به نوزادتان بدهید تا به آن گاز بزند. اما مراقب باشید! اگر نوزاد یک تکه کوچک از هویج را گاز بزند و بخواهد قورت دهد، این احتمال وجود دارد که دچار خفگی شود. معمولا قدرت نوزاد به کندن هویج نمی‌رسد اما درباره میوه‌های دیگر که نرم‌تر هستند و امکان کنده شدن آنها وجود دارد بیشتر حواس‌تان را جمع کنید.
• دندان‌ها برای این که بیرون بیایند، به لثه نوزاد فشار زیادی وارد می‌کنند. برای غلبه بر این بی‌قراری، می‌توان از دندان گیر استفاده کرد.نوزاد دندان گیر را روی لثه‌هایش می‌کشد و همین باعث می‌شود که خارش لثه‌ها کمتر شده و با دندان گیر سرگرم شود. اگر دندان گیری که می‌خرید رنگی باشد، نوزاد با رنگ‌ها آشنا شده و مهارت‌های شناختی وی تقویت پیدا می‌کند.
• همچنین توصیه می‌شود که هرگز برای بی حس کردن لثه ی کودک از الکل استفاده نکنید. در مصرف داروهای خوراکی برای کودک بسیار مراقب باشید. کودکان زیر شش ماه نباید ایبوبروفین مصرف کنند. به یاد داشته باشید هرگز به کودک داروهای حاوی آسپیرین ندهید.

از حدود سن 6 سالگی دندان‌های قدامی شیری شروع به لق شدن و افتادن نموده و به تدریج جایگزین دندان‌های دائمی می‌شوند. لق شدن دندان‌های قدامی شیری تا یک سال قبل از این سن نیز کاملا نرمال می‌باشد.

اولین دندانی که لق می‌شود معمولا دندان‌های پیشین میانی فک پایین است. در این زمان توصیه می‌شود به کودک توضیح داده شود که افتادن دندان روندی کاملا طبیعی است تا قدری از نگرانی‌های او در این زمینه کاسته شود.به مرور زمان و با افزایش سن، دندان‌های دیگر شیری نیز توسط دندان دائمی جایگزین می شود.

معمولاً ترتیب بیرون زدن دندان‌ها به صورت زیر است:

دندانهای جلویی وسطی ۶ تا ۱۲ ماهگی

دندانهای جلویی کناری ۹ تا ۱۶ ماهگی

دندان‌های نیش ۱۶ تا ۲۳ ماهگی

اولین دندان آسیاب بزرگ (مولر اول) ۱۳ تا ۱۹ ماهگی

دومین دندان آسیاب بزرگ (مولر دوم) ۲۲ تا ۲۴ ماهگی

سن 11 تا 13 سالگی معمولا تمامی دندان‌های شیری توسط دندان‌های دائمی جانشین، جایگزین شده‌اند.

سوالات متداول:

برای زود دندان دراوردن نوزاد چه کنیم؟

برای این که نوزاد زود دندان در می‌آورد هیچ راهکاری ارائه نشده است اما بهتر است شما اجازه دهید در اوردن دندان در نوزاد همان روال اصلی خود را ادامه دهد.

چه چیزی برای دندان در اوردن نوزاد خوب است؟

 مصرف کلیه‌ی موادی که فلوراید دارند به همراه آب تصفیه شده‌ی شیرین، از جمله موادی هستند که می‌توانند فرآیند در آوردن دندان توسط کودک شما را بهبود داده و درد نوزاد را تا حد زیادی کاهش دهند.

دندان دراوردن نوزاد چقدر طول میکشد؟

 به طور کلی گاهی اوقات کودکان سه ماه و گاهی اوقات هم شش تا نه ماه درگیر دندان در آوردن هستند. این بازه‌ی زمانی ممکن است در برخی از کودکانی که از نظر جسمانی مشکل دارند، تغییر هم پیدا کند.

بهترین زمان برای دندان درآوردن نوزاد چه زمانی است؟

چه چیزی برای دندان درآوردن نوزاد مناسب است؟ در چه سنی نوزادان دندان درمی آورند؟ علائم دندان درآوردن در نوزاد چیست؟

دکتر سالار معتمدی 

متخصص دندان پزشکی