سیستم ادراری کودکان از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟ عفونت ادراری چیست؟ در چه مواردی باید آزمایش ادرار برای تشخیص عفونت ادراری انجام شود؟ چه کودکانی مستعد به این عفونت هستند؟ عفونت ادرار کودکان چگونه درمان میشود؟ در این قسمت بطور خلاصه به این سوالات رایج پاسخ داده میشود.
کلیات
سیستم ادراری کودکان از 4 قسمت تشکیل شده است که عبارتند از:کلیه ها، حالب ها، مثانه و پیشابراه
کلیه ها دو عضو لوبیایی شکل هستند که در دو طرف ستون فقرات کمری قرار میگیرند و عمل پاکسازی خون را انجام میدهند. کلیه ها سموم و آب اضافی را از خون بر میدارند و به شکل ادرار از بدن دفع میکنند. ادرار تشکیل شده از کلیه ها وارد دو لوله باریک به اسم حالب میشود. این لوله ها عامل انتقال ادرار از کلیه ها به مثانه هستند. مثانه یک کیسه شبیه بادکنک است که محل ذخیره ادرار می باشد. هنگام تخلیه، ادرار به لوله ای به نام پیشابراه وارد میشود و سپس از مجرای خروجی ادرار خارج میشود.عفونت ادراری چیست؟
یعنی حضور میکروب یا دیگر عوامل عفونی در کلیه، مجاری ادراری یا مثانه. اگر عفونت ادراری به کلیه راه یابد میتواند منجر به صدمات جدی به کلیه های کودکان شود که به آن “خوردگی کلیه” یا “اسکار” میگویند. هر چه سن کودک کمتر باشد و هر چه در شروع درمان تاخیر شود احتمال آسیب کلیه ها بر اثر عفونت ادرار بیشتر است.عفونت ادرار کودکان چه علائمی دارد؟
یک کودک ممکن است نتواند احساس و مشکل خود را به خوبی باز گو نماید لذا عفونت ادراری در کودکان میتواند بظاهر بدون علامت باشد و والدین کودک متوجه آن نشوند. اما کلا این عفونت می تواند با علائم مختلفی ظاهر شود و در سنین مختلف علائم آن فرق میکند.در شیرخواران و کودکان کوچک که نمی توانند مشکل خود را بیان کنند، در صورت مشاهده علائم زیر باید به فکر عفونت بوده و برای تایید یا رد عفونت ازمایش و کشت ادرار انجام شود:
- تب (بخصوص وقتی علت مشخصی برای آن پیدا نشود)
- بی قراری غیر قابل توجیه
- بی اشتهایی غیر قابل توجیه
- تهوع یا استفراغِ غیر قابل توجیه
- بوی بدِ ادرار
- تغییر رنگ ادرار، کدر شدن ادرار یا دفع ادرار خونی
- بی قراری موقع ادرار کردن
- حالت ناخوشی عمومی
- اشکال در وزن گیری
- زردی طول کشیده در نوزادان و شیرخواران کوچک
در کودکانِ بزرگتر که می توانند مشکل خود را بیان کنند، در صورت مشاهده علائم زیر باید به فکر عفونت ادرار بوده و برای تایید یا رد عفونت ازمایش و کشت ادرار انجام شود:
- درد شکم یا درد زیر شکم
- تکرر ادرار
- درد پهلو ها
- قطره قطره ادرار کردن
- درد هنگام ادرار کردن
- بی اختیاری ادرار
- خیس کردن ناگهانی قبل از رسیدن به توالت
- شب ادراری در کودکی که قبلا شب ادراری نداشته است
- بوی بد ادرار
- تیره یا کدر شدن رنگ ادرار یا وجود خون در ادرار
- بی اشتهاییِ غیر قابل توجیه
- عدم وزن گیری
- تب (بخصوص وقتی علت مشخصی برای آن پیدا نشود)
- تهوع یا استفراغِ غیر قابل توجیه
در چه مواردی کودک شما مستعد ابتلا به عفونت ادراری است؟
خیلی از کودکانی که مبتلا به عفونت ادرار میشوند بیماری یا مشکل زمینه ای خاصی ندارند. اما باید توجه کرد که این عفونت در موارد ذکر شده در زیر بیشتر دیده میشود:
- جنس مونث
- عدم رعایت بهداشت
- سن استفاده از پوشک
- پسران ختنه نشده
- غیر طبیعی بودن کلیه ها یا مجاری ادراری ( مثل بیماری های مادرزادی کلیه و مجاری ادراری)
- وجود برگشت ادراری
- وجود سنگ درکلیه ها یا مجاری ادراری
- نگه داشتن طولانی ادرار
- شب ادراری
- یبوست مزمن
- استفاده از وان حمام و استخر
- چسبندگی قسمت جلوی مجرای ادرار در دختران
- استفاده از لباسهای تنگ
- عفونت های انگلی بخصوص کرمک (اکسیور)
- مثانه عصبی
درمان
اصول و دوره درمان عفونت ادرار به قرار زیر است:
- مصرف داروهای آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) به مدت و مقدار کافی طبق نظر پزشک معالج
- مصرف استامینوفن یا داروهای مشابه برای پائین آوردن تب یا رفع درد در مواقع مورد نیاز
- مصرف مایعات زیاد
- رعایت دستورات بهداشتی و اصول صحیح تخلیه ادرار و مدفوع
- انجام آزمایش ادرار و کشت ادرار در انتهای درمان برای اطلاع از اثر بخشی کامل درمان
- درمان پیشگیری که در موارد لزوم، بلافاصله پس از اتمام درمان عفونت ادراری شروع میشود.
- پیگیری منظم طبق دستور پزشک
تصمیم گیری برای نوع درمان به عهده پزشک معالج است. معمولا در موارد زیر پزشکان تصمیم میگیرند که کودک مبتلا به عفونت را در بیمارستان بستری کنند:
- شیرخوار کمتر از یک سال
- عفونت ادراری تبدار که میتواند با یا بدون لرز باشد.
- کودک بدحال یا خیلی بی حال
- استفراغ مکرر
- کودک قادر به خوردن و نوشیدن نباشد.
- کم آبی
- وجود بیماری زمینه ای مثل سنگ کلیه، تنگی مجرای ادراری، برگشت ادرار و ….
- عفونت در کودکِ مبتلا به سایر بیماریهای مهم و پیشرفته مثل بیماری قلبی- بیماری کلیوی – فشار خون بالا- پیوند کلیه – دیابت – بیماری های خونی- بیماری های ریوی- نقص ایمنی و …..
افزودن دیدگاه