انواژیناسیون در کودکان

همه‌ی ما می‌دانیم که روده‌ی انسان در شکم او همانند لوله‌هایی بلند و هموار تعبیه شده است که وظیفه‌ی انتقال  مواد دفعی به خارج از بدن را به عهده دارد.

 ساختار بدن کودک هم به همین صورت است. به همین دلیل زمانی که روده‌ای در روده‌ی مجاور خود فرو رود و عملکرد کلی شکم کودک را با مشکل مواجه کند، می‌گوییم که انواژیناسیون روده رخ داده است. پس معنی انواژیناسیون همان در هم رفتگی روده‌ی کودک در بدن او است.   ما در ادامه در مورد این بیماری و راه‌ درمان آن به صورت مفصل با شما صحبت خواهیم کرد.

انواژیناسیون روده در کودکان چیست؟ انواژیناسیون یعنی چه؟

همان طور که گفتیم، انواژیناسیون روده نوعی بیماری داخلی است که بیشتر قربانیان آن، اطفالی هستند که روده‌ی آن‌ها ضعیف است و یا نمی‌تواند عملکرد مناسبی را از خود به نمایش بگذارد.

 در این بیماری یکی از روده‌های بدن طفل شما وارد روده‌ی دیگر می‌شود و علائمی همچون اسهال، سردرد، سرفه و کم‌خوابی را به دنبال دارد. انواژیناسیون در اطفال بیشتر اوقات در فصل‌های زمستان و پاییز خود را نشان می‌دهد. همین امر باعث شده است که برخی از افراد تصور کنند که بیماری انواژیناسیون همان بیماری آنفولانزا است اما دقت داشته باشید که در انواژیناسیون روده ممکن است بدن کودک شما با آسیب‌های جدی‌تری روبرو شود که این آسیب‌ها می‌توانند سرنوشت ناگواری را برای کودک شما به وجود بیاورند.

از این رو اگر با علائم انواژیناسیون را در بدن طفل خود مشاهده کردید، بهتر است سریعتر او را نزد یک پزشک ببرید تا تحت معاینه‌های مربوطه قرار بگیرد.

انواژیناسیون یا اینتوساسپشن (intussusception) حالتی خطرناک است که در آن قسمتی از روده مانند یک تلسکوپ به داخل قسمت مجاور خود فرو می رود. این «درهم روی تلسکوپی» اغلب باعث قطع عبور مایعات و محتویات روده در قسمت مبتلا شده و حتی جریان خون روده مبتلا را مسدود می کند که می تواند منجر به پارگی (سوراخ شدن) روده، عفونت و مرگ بافت روده ای شود.

انواژیناسیون شایعترین علت انسداد روده در کودکان زیر 3 سال است. علت اکثر موارد انواژیناسیون در کودکان نامشخص است. در کودکان اغلب روده در هم فرو رفته را می توان با یک فرآیند تحت هدایت رادیولوژی به موقعیت طبیعی برگرداند.

 علائم انواژیناسیون چیست؟

اولین نشانه انواژیناسیون در یک شیرخوار که از جهات دیگر سالم است، گریه بلند و ناگهانی در اثر درد شکم می باشد. شیرخوارانی که درد شکم دارند هنگام گریه کردن پاهای خود را به سمت قفسه سینه جمع می کنند. درد انواژیناسیون در بچه متناوب است یعنی می گیرد و ول می کند. در ابتدا معمولا هر 15 تا 20 دقیقه این اتفاق می افتد ولی باگذشت زمان فواصل حملات کمتر و مدت آنها بیشتر می شود.

سایر علائم و نشانه های انواژیناسیون عبارتند از

-مدفوع آغشته به خون و بلغم (به علت شکل ظاهری گاهی به آن مدفوع «ژله کشمشی» گفته می شود)

-استفراغ

-لمس توده در شکم

-بیحالی

-اسهال

-تب

تمام کودکان همه علائم گفته شده را ندارند. برخی کودکان درد آشکاری ندارند، و برخی دفع خون نداشته یا توده در شکم لمس نمی شود. برخی کودکان بزرگتر درد داشته ولی علائم دیگری ندارند.

همچنین بخوانید :  خون ریزی گوارشی در کودکان چگونه به وجود می آید

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

انواژیناسیون نیاز به مراقبت اورژانس پزشکی دارد. اگر کودک شما هریک از علائم گفته شده را داشت باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که در شیرخواران درد شکم به صورت جمع کردن پاها در سینه و گریه کردن مشخص می شود.

علت انواژیناسیون روده در کودکان

روده انسان مانند یک لوله بلند است. در انواژیناسیون یک قسمت از روده که معمولا روده باریک است مانند تلسکوپ به داخل روده مجاور خود فرو می رود. در برخی موارد تلسکوپی شدن روده به علت رشد غیرطبیعی در آن اتفاق می افتد مانند وجود یک پولیپ یا تومور که نقطه هدایتگر (lead point) نام دارد. حرکات دودی طبیعی در روده این نقطه را در برگرفته و باعث کشیده شدن آن به همراه روده چسبیده به آن به داخل قسمتهای جلوتر روده می شوند. با این حال در اکثر موارد علتی برای انواژیناسیون کودکان یافت نمی شود. در کودکان انواژیناسیون بیشتر در فصول پاییز و زمستان اتفاق می افتد و کودکان مبتلا به آن علایم شبیه آنفلوانزا دارند به همین دلیل برخی پزشکان معتقدند که در ایجاد انواژیناسیون نوعی ویروس دخیل است. گاهی در کودکان یک نقطه هدایتگر به عنوان علت انواژیناسیون یافت می شود که اغلب دیورتیکول مکل (یک برجستگی بادکنکی تو خالی مادرزادی در جدار قسمتی از روده) می باشد.

عوامل خطر ایجاد انواژیناسیون

سن– کودکان به ویژه کودکان شیرخوار در خطر بیشتر ایجاد انواژیناسیون نسبت به بزرگسالان هستند. این بیماری شایعترین علت انسداد روده در کودکان بین سنین 6 ماه تا 3 سال است.

جنس– انواژیناسیون بیشتر در پسرها روی می دهد.

تشکیل غیرطبیعی روده در طی تکامل– چرخش غیرطبیعی روده ها (مالروتاسیون) حالتی است که روده در وضعیت غیرعادی در شکم قرار می گیرد در نتیجه شانس ایجاد انواژیناسیون بیشتر می شود.

سابقه قبلی انواژیناسیون– کودکی که یک بار دچار این بیماری شده است شانس ایجاد مجدد آن را دارد.

سابقه خانوادگی مثبت– خواهران و برادران کودکی که مبتلا به این بیماری شده اند شانس ابتلای بسیار بیشتری نسبت به بقیه کودکان دارند.

نوبت دهی اینترنتی فوق تخصص کودکان

عوارض انواژیناسیون 

انواژیناسیون می تواند باعث قطع جریان خون به قسمتی از روده که مبتلا است شود. اگر درمان انجام نشود، نرسیدن خون به این قسمت از روده باعث مرگ بافت روده می گردد. مرگ بافتی باعث ایجاد پارگی (سوراخ شدن) جدار روده و گسترش عفونت به پوشش داخلی حفره شکم (پریتونیت) می شود.

پریتونیت یک عارضه بالقوه کشنده است که نیاز به اقدام اورژانس درمانی دارد. علائم و نشانه های پریتونیت عبارتند از:

-درد شکم

-اتساع شکم

-تب

پریتونیت ممکن است باعث ایجاد شوک در کودک شود. علائم شوک عبارتند از :

-پوست سرد و مرطوب که رنگ پریده یا خاکستری رنگ شده است

-نبض ضعیف و تند

-تنفس غیرطبیعی که ممکن است یا آهسته و کم عمق یا بسیار سریع شده باشد

-اضطراب یا بیقراری

-بیحالی شدید

کودکی که در شوک است ممکن است هشیار یا غیرهشیار باشد. اگر مشکوک هستید که کودک شما در شوک است سریعا به اورژانس مراجعه نمایید.

همچنین بخوانید : یبوست در کودکان

عمل جراحی انواژیناسیون

زمانی که روده‌ی کودک به وسیله‌ی این بیماری دچار پارگی شود و روش‌های سنتی و تقنیه هوا هم نتوانند گره‌ای را از کار بگشایند، باید عمل جراحی صورت بگیرد.

 در عمل جراحی انواژیناسیون در اطفال، پزشک روده‌ای را که وارد روده‌ی مجاور خود شده است را از آن خارج می‌کند و انسداد روده را هم از بین می‌برد. علاوه بر این، اگر یکی از بافت‌های روده‌ای بدن نوزاد هم نیاز به ترمیم یا تعویض داشته باشد، پزشک باید این کار را انجام دهد.

سن شایع انواژیناسیون

انواژیناسیون در اطفال بیشتر اوقات از سن ۳ ماهگی تا سن ۶ سالگی خود را بروز می‌دهد و  بیشتر بدن جنس مذکر را به خود درگیر می‌کند.

پس اگر شما هم فرزندی دارید که در فصل پاییز و  زمستان به صورت ناگهانی با علائم سرماخوردگی مثل عطسه، سرفه، سردرد و یا علائم دیگر دست و پنجه نرم می‌کند اما ویروس آنفلونزا در بدن او وجود ندارد، باید بدانید که این کودک دچار انواژیناسیون روده شده است و هر چه زودتر باید درمان شود.

سونوگرافی انواژیناسیون

پزشکان امروزه برای این که بتوانند این بیماری را تشخیص دهند، از راه‌های مختلفی همچون سونوگرافی استفاده می‌کنند. در سونوگرافی انواژیناسیون روده در بدن اطفال، تصاویری با استفاده از تلسکوپ‌های مخصوص به دست می‌آید که این تصاویر می‌توانند فرو رفتگی روده و حتی پاره شدن آن را نمایش دهند.

تشخیص و درمان انواژیناسیون

پزشک در وهله اول سوالاتی در مورد نحوه شروع بیماری و علائم آن می پرسد. سپس در معاینه کودک ممکن است بتواند توده ای شبیه سوسیس در شکم کودک لمس نماید. برای تایید تشخیص پزشک ممکن است موارد زیر را درخواست نماید:

سونوگرافی یا سایر تصویربرداری های شکمی– سونوگرافی، رادیولوژی یا CT اسکن شکمی می توانند انسداد روده ناشی از انواژیناسیون را تشخیص دهند. در تصویربرداری یافته تیپیک bull’s eye یا target sign است یعنی روده داخل خود مانند تلسکوپ فرو رفته است. عکس برداری شکم ممکن است پاره شدن روده را هم تشخیص دهد.

تنقیه با باریم یا هوا– این یک روش تصویربرداری بهبودیافته برای کولون است. در این روش پزشک محلول باریم یا هوا را را از طریق انتهای روده (مقعد) وارد روده بزرگ می کند.

از طرفی، تنقیه با باریم یا هوا در 90% موارد در کودکان می تواند انواژیناسیون را درمان کند و نیاز به اقدام اضافه تری نمی باشد. در صورتی که روده پاره شده باشد این روش قابل انجام نیست.

درمان انواژیناسیون یک پروسه اضطراری است. این درمان برای جلوگیری از شوک و دهیدراسیون و همچنین جلوگیری از پاره شدن روده لازم است.

درمان اولیه

هنگامی که کودک شما به اورژانس وارد می شود، پزشکان ابتدا وی را احیا و علائم حیاتی را پایدار می کنند. این اقدامات شامل:

-تجویز مایعات به کودک از طریق داخل رگی،

-کمک به رفع فشار از روی روده از طریق وارد کردن یک لوله از بینی به داخل معده (NG tube) است.

اصلاح کردن انواژیناسیون

برای درمان انواژیناسیون دو راه وجود دارد:

تنقیه باریم یا هوا-این هم یک روش تشخیصی و هم درمانی است. این روش در کودکان بسیار موثر است. انواژیناسیون در حدود 10% موارد عود می کند و این روش باید تکرار گردد.

جراحی– اگر روده سوراخ شده باشد، اگر تنقیه در درمان موفقیت آمیز نبوده باشد، و اگر یک نقطه هدایتگر علت انواژیناسیون باشد، جراحی ضرورت می یابد. جراح روده در هم فرو رفته را آزاد می کند، انسداد را برطرف می کند، و در صورت لزوم هر قسمتی از روده را که بافت آن مرده است حذف می کند.

در برخی موارد انواژیناسیون موقتی است و بدون هیچ درمانی خود بخود بر طرف می شود.

سخن پایانی

از آنجایی که بیماری‌های مربوط به روده در بدن نوزاد می‌توانند بسیار خطرناک باشند و زندگی او را با اختلال مواجه کنند، ما در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با یکی از این بیماری‌ها که انواژیناسیون روده است، آشنا کنیم. به طور کلی معنی انواژیناسیون همان انسداد روده است که می‌تواند با عمل جراحی و راه‌های درمانی بالینی برطرف شود. امیدواریم این مطالب برای شما مفید باشند.

نوبت دهی اینترنتی با kidz24