کم خونی و علل آن

در رابطه با کم خونی و علل آن می توان اشاره کرد: وقتی نوزادی به دنیا می آید، یک ذخیره آهن کافی برای شش ماه اول زندگی دارد. غیر از آن اگر منابع آهن کافی دریافت نکند، دچار کم ‌خونی ناشی از فقر آهن خواهد شد. در عین حال آهن موجود در شیر اندازه‌ای نیست که بتواند بعد از شش ماهگی کفاف نیاز بدن شیرخوار را بدهد.

علاوه بر این می دانیم که آهن ناشی از شیر مادر به خوبی جذب می‌شود. یعنی بالای ۵۰ درصد آن جذب بدن نوزاد
می شود ولی باز هم مقدار آن کافی نیست. بنابراین کودک از ۶ ماهگی به بعد نیاز به آهن کمکی به صورت قطره آهن و استفاده از غذاهای حاوی آهن مثل سوپ و امثال آن دارد.

کم خونی سه علت اصلی دارد :

۱. کمبود گلبول قرمز ناشی از خونریزی

۲. ناتوانی بدن در تولید گلبول قرمز کافی

۳. مشکل پزشکی در بدن که باعث از بین رفتن گلبولهای قرمز میشود.

نشانه های آن در کودک

بسیاری از کودکان که دچار کم خونی هستند نشانه‌ای از خود بروز نمی دهند به همین علت ؛ لازم است که کودکان به صورت روتین آزمایش خون بدهند‌.

بعضی از علائم کم خونی عبارتند از :

ضعف عمومی

سرگیجه

خشکی دهان

پوست رنگ پریده

کج‌خلقی و زودرنجی

رنگ پوست زرد

تنفس سریع

ضربان قلب بالا

تشخیص کم خونی از طریق آزمایش خون

اکثر انواع کم خونی با آزمایش های زیر قابل شناسایی هستند :

هموگلوبین و هماتوکریت :

معمولاً اولین تست برای تشخیص کم خونی در کودک است. که تعداد گلبول های قرمز و اکسیژن خون را اندازه میگیرد.

سی‌بی‌سی :

اگر آزمایش قبلی نرمال نبود برای دریافت اطلاعات تکمیلی در مورد سلولهای خونی این آزمایش را انجام
می دهند. تا تعداد گلبولهای قرمز را تشخیص دهند.

پی بی اس :

مشاهده خون روی لام زیر میکروسکوپ (PBS)برای بررسی سلول های خون با هدف یافتن علت کم خونی در کودک صورت میگیرد.

شمارش رتیک :

اندازه گیری تعداد گلبولهای قرمز جدید ساخته شده در خون می پردازد. زیرا که؛ کم بودن تعداد گلبول قرمز موجب کم خونی میشود. کم خونی در کودک گاهی ناشی از، از بین رفتن بیش از حد گلبول های قرمز است. که در این آزمایش با بالا رفتن تعداد رتیک های خون مشخص میشود.

انواع کم خونی در کودک

کم خونی در کودک با توجه به اندازه گلبولهای قرمز طبقه‌بندی می‌شود :

کم خونی میکروسیتیک :

یعنی گلبولهای قرمز کوچکتر از اندازه طبیعی هستند. علت اصلی این کم خونی فقر آهن است.

کم خونی نرموسیتیک :

اندازه گلبولهای قرمز نرمال است و برای دریافتن علت کم خونی باید آزمایش های دیگری انجام شود.

کم خونی ماکروسیتیک :

در این مورد گلبولهای قرمز بزرگتر از حد معمول هستند. البته این نوع کم خونی بسیار نادر است و علت آن فقر ویتامین b۱۲ و اسید فولیک می باشد.

درمان کم خونی

درمان کم خونی در کودک بستگی به نوع و علت کم خونی دارد. گاهی تغییر در رژیم غذایی برای درمان کم خونی کافی است. برای مثال اضافه کردن سبزیجات حاوی آهن، خوردن پروتئین های مختلف و مواد غذایی که حاوی ویتامین‌های خانواده b هستند. اما در مواردی نیاز به تزریق خون و یا درمان های بلندمدت دارویی است.

روش های درمان فقر آهن

پزشکان برای درمان فقر آهن معمولاً از مکمل‌های آهن استفاده می‌کنند. این مکمل ها به صورت شربت و یا قرص در بازه زمانی حداقل سه ماه استفاده می‌شود.

والدین و مراقبین عزیز توجه کنند که باید برای ایجاد امکان جذب بهتر مکمل آهن باید از مصرف آنتی اسیدها، شیر و لبنیات یا چای جلوگیری شود، زیرا که موجب جلوگیری از جذب آهن در کودک شما می شود.

مکمل آهن قبل از غذا مصرف شود مگر اینکه در کودک ایجاد دل درد کند.

در صورتی که کم خونی بسیار شدید باشد ممکن است کودک مجبور به دریافت خون داخل وریدی شود.

آنچه والدین و مراقبین باید انجام دهند :

اطمینان حاصل کنید که کودک مکمل آهن را درست طبق دستور پزشک مصرف می کند.

در رژیم غذایی از منابع غنی آهن استفاده کنید. مانند :

گوشت قرمز بدون چربی

ماکیان (مرغ و بوقلمون و بلدرچین و…)

ماهی

توفو

زرده تخم مرغ

حبوبات (عدس و لوبیا)

کشمش

سبزیجات (اسفناج و کلم بروکلی)

در صورت ابتلای کودک زیر یک سال به فقر آهن از دادن شیر گاو به او خودداری کنید. در کودکان بالای یک سال مصرف شیر را محدود به کمتر از دو لیوان در روز کنید. زیرا که مصرف بیش از این مقدار در کودک ایجاد سیری می کند و مانع از جذب منابع غذایی غنی از آهن در وعده‌های روزانه کودک می‌شود.