لجبازی یک رفتار شایع در کودکان است که درسنین اولیه کودک، لجبازی غیر طبیعی نیست اما این روش برخورد شما والدین عزیز است که می تواند این اخلاق را در آن‌ها پایدار و یا ترمیم کند.  در پژوهشی، کودکان بین ۸ تا ۱۲ سال مورد تحقیق و مورد مطالعه قرار گرفتند و تمام ویژگی های شخصیتی کودکان مورد ارزیابی قرار داده شد، نتیجه جالبی به دست آمد و آن هم این است که کودکان لجباز در آینده موفق تر خواهند بود اما سوال اینجاست آیا اینکه کودکان لجباز در آینده موفق هستند دلیل بر این می­­شود که ما اجازه دهیم کودکانمان همواره با لجبازی به اهداف خود برساند یا جو خانه را متشنج کنند؟ خیر ما در این مقاله میخواهیم لجبازی کودکان را کنترل کنیم و با آموزش نحوه برخورد مناسب والدین با کودکان سبب ایجاد تعادل بین کودکان و والدین شویم.

ویژگی های کودکان لجباز

ما در این بخش به بررسی نشانه ها و علائمی که کودکان لجباز آنها را دارا هستند می پردازیم تا شما عزیزان از شرایط کودک خود مطلع شوید.

۱) کودکان لجباز شوق و اشتیاق برای انجام امورندارند و معمولا خیلی سخت می توان انگیزه و شوق آنها را برانگیخت تا کاری را انجام دهند مخصوصا اگر آن وظایف و کارها، جزو وظایف شخصی باشند.

۲) کودکان لجباز معمولاً بیقرار هستند و به صورت مکرر و دائماً کج‌خلقی میکنند.

۳ )کودکان لجباز معمولاً مسئولیت رفتارهای نادرست و وظایف خود را به عهده نمی گیرند و دیگران را بابت اشتباهات خود سرزنش میکنند و هیچ گاه خود را مقصر هیچ اتفاقی  نمی دانند.

۴ )کودکان لجباز معمولاً خیلی زودرنج و حساس هستند و حتی سر مسائل کوچک و جزئی آزرده خاطر می شوند یا به عبارت دیگر از همه بسیار توقع دارند.

۵ )کودکان لجباز معمولاً علاوه بر ناراحتی زود به هنگام، کینه توزی می کنند و در فرصت های متفاوت به دنبال انتقام جویی از افرادی هستند که آنها را آزرده کرده اند.

۶)  معمولاً همه چیز را زیر سوال می‌برند و حاضر به پذیرش هیچ چیز نیستند و بزرگترهای خود مخالفت می کنند.

۷) کودکان لجبازتمایل زیادی به مشاجره کردن و دعوا دارند و این چنین بگو مگو ها را در اکثر مواقع با والدین خود انجام می­دهند.

۸ )اغلب پرخاشگر هستند و اگر درخواست و هدف‌شان برآورده نشود خشمگین می شود و نمی تواند خشم خود را کنترل کنند.

۹) فرزندان لجباز مایل هستند که تمام کارها را حتی اموری که در آن ها تخصص ندارند را با شیوه و روش خودشان انجام دهند.

۱۰)کودکان لجبازاعتماد به نفس کمی دارند و تلاش می‌کنند تا با لجبازی خودشان را به دیگران ثابت کنند.

۱۱) این کودکان اکثرا در سنین ابتدایی مورد توجه  و مهر زیادی توسط والدین قرار نگرفتند و گاهی با لجبازی قصد جلب توجه دارند و می خواهند که توجه و البته محبت زیادی دریافت کنند.

۱۲)کودکان لجباز وقتی عصبانی می شوند حرف زدن آنها معمولاً با خشم جیغ و فریاد زدن زیاد همراه است.

۱۳) کودکانی که تمایل زیادی به لجبازی دارند خیلی  بی‌صبر و حوصله هستند و تمایل دارند تا به خواسته خود در زمان بسیار کوتاهی برسند و معمولاً در انجام کارهای مورد علاقه خود عجله می­کنند.

۱۴) کودکان لجباز معمولاً میل برای رئیس بودن و دستور دادن دارند.

دلایل لجبازی در کودکان

شاید برایتان جالب باشد که بدانید دلایل لجبازی کودکان چه چیزی است. اولین عامل بسیار موثر در شکل گیری رفتار و اخلاق کودکان ژنتیک والدین عزیز است شاید برایتان عجیب باشد اما کودکان، اخلاق و رفتار شما را به ارث می برند علاوه بر ژنتیک عوامل بسیار دیگری هستند که در لجبازی کودکان نقش دارند. از دیگر عوامل آن:

1) این کودکان معمولاً تمایل به تمیز کردن و مرتب کردن اتاق و همچنین رعایت نظم و انضباط ندارد و ترجیح می دهند به جای اینکه بخواهند کارهای شخصی خود را خودشان انجام دهند از والدین خود کمک بگیرند و وقتی کسی از آنها درخواست رعایت نظم را می کنند عصبانی میشوند و به جر و بحث می پردازند.

۲) این کودکان معمولاً زیاد طلب هستند یا به قولی کمال گرا می باشند. این کودکان درک درستی از محیط پیرامون خود ندارند و ممکن است در زمان های نامناسب خواسته های نامعقول داشته باشند مثلاً ساعت سه نصف شب توقع خرید بستنی از والدین خود داشته باشند و وقتی والدین به خواسته او عمل نکنند، کودک از والدین خود ناراحت می شود و دست  به لجبازی می زند مثلاً کودک می‌گوید:((حالا که برای من بستن میخری من هم تا صبح بیدار می‌مانم و سرو صدا درست می­کنم.))

۳)معمولاً تمایل به انجام فعالیت های اصلی یک کار را ندارند و وظایف حاشیه امور را برعهده می گیرند. مثلاً ممکن است زمانی که برای او وقت می گذارید تا با او پازل بازی بکنید شما را تماشا کند و از شما بخواهد که پازل ها را بچینید و خود صرفا تماشاگر باشد.

4)همانطور که پیش از این گفته شد کودکان لجباز معمولاً در گذشته مورد توجه زیادی قرار نگرفته اند و به همین خاطر خیلی وقت ها صرفا برای جلب توجه در محیط های متفاوت به لجبازی می پردازند.

راههای کنترل و برخورد مناسب با کودکان لجباز

حس آرامش: در تربیت یک کودک هیچ چیز تحت هیچ شرایطی به اندازه حفظ آرامش والدین مهم نیست. با اینکه رفتارهای کودک لجباز بسیارخاطره انسان را آزرده می‌کند اما باید توجه داشته باشید که اگر صبر و حوصله به خرج ندهید این لجبازی به شدت بیشتر می­شود و عصاب و روان شما را تحت تاثیر قرار می دهد به همین خاطر سعی کنید تحت هر شرایطی آرامش خود را حفظ کنید مثلا در هنگامی که کودک لجبازی می کند و شما عصبانی می شوید به جای اینکه واکنش هیجانی نشان دهید که سبب تشدید لجبازی در کودک شود ۱۰ ثانیه بشمارید، سکوت کنید، آب بخورید و نفس عمیق بکشید و بدانید که لجبازی کودک به هیچ عنوان نشانگر خنگی و کم هوشی او نیست. بلکه همانطور که گفته شد طبق تحقیقات کودکان لجباز آینده درخشان تری خواهند داشت.

تعیین پاداش:برای کودک پاداش های هرچند کوچک تعیین کنید تا انگیزه داشته باشد انگیزه برای کارهای خوب، انگیزه برای دوری از لجبازی، بحث کردن، مشاجره کردن و مواردی از این قبیل. می توانید از او درخواست کنید که هرگاه خواسته های خود را به صورت معقول و بدون لجبازی بیان کند برای تشویق او، پاداش برایش در نظر می گیرید. راجع به تعیین پاداش مناسب و روش های آن بیشتر بخوانید.

تنبیه موثر:هرگاه که رفتار بدی از کودک­تان سرزد می­توانید او را تنبیه کنید اما توجه داشته باشید که تنبیه باید سازنده باشد یعنی تنبیه باید موثر باشد آنقدر موثر که کودک از انجام برخی از فعالیت‌های خود دوری کند. از تنبیه های بدنی دوری کنید چون نه تنها تاثیر زیادی ندارند بلکه در آینده سبب بی‌اعتمادی کودک به شما، ترس و ایجاد مشکلات بسیاری می‌شود. از جمله تنبیهات سازنده می‌توان به این مورد اشاره کرد. به عنوان مثال: اگر کودک در تمیز کردن و نظم دادن به اتاق خود کوتاهی می کند از او بخواهید به عنوان تنبیه و جبران این کوتاهی ها، همراه با شما به آشپزی بپردازد. این طوری هم روابط صمیمی بین شما و کودک ایجاد میشود و هم کودک یاد می‌گیرد که باید به موقع اتاق خود را تمیز کند شاید در یکی دو بار اول مؤثر واقع  نشود اما به مرور زمان تاثیر این تنبیه سازنده را خواهید دید.

گفت و گو در حد فهم کودک: توجه داشته باشید که کودکان درک ما بزرگسالان را ندارند بنابراین باید با آنها به زبان خودشان صحبت کرد. سعی کنید زمانی که کودک خواسته  نامعقولی دارد رفتار هیجانی نشان ندهید و و آرامش خود را حفظ کنید تا زمانی که کودک آرام تر شود وقتی که آب ها از آسیاب افتاد؛ به صورت منطقی و در حد فهم او صحبت کنید و به او بفهمانید که درخواست مدنظرش غیر منطقی بوده است.

با کودک همراه شوید: سعی کنید او را مجبور به انجام اموری که به آن تمایل ندارد نکنید اما اگر این امور ضروری هستند خود را با کودک­تان همراه کنید یعنی در انجام آن امور با کودک همراهی کرده و راههای میانبر را به او یاد دهید تا آسان تر بتواند این چنین کارها را انجام دهد.

حساسیت های کودک را بشناسید: آگاهی از حساسیت های کودک به تنهایی کافی نیست علاوه بر شناخت حساسیت‌های او سعی کنید اجازه ندهید که به هیچ عنوان دیگران از حساسیت های کودک­تان استفاده کنند زیرا این مورد سبب عصبانیت کودک می­شود و خودت شما هم در به کارگیری این حساسیت ها احتیاط کنید.

توجه کنید همانطور که گفته شد در خیلی مواقع کودکان صرفاً به خاطر جلب توجه دیگران در محیط های متفاوت لجبازی می‌کنند. حتما در حالت عادی روزانه زمانی را صرفاً به وقت گذراندن با کودکتان اختصاص دهید و او را از این نیاز تامین کنید تا دیگر نیازی به جلب توجه آن هم از طریق لجبازی با دیگران نداشته باشد.

جمع بندی

همان طور که گفته شد لجبازی یک رفتار طبیعی در کودکان است که به واسطه دلایل مختلف از جمله جلب توجه، کمال گرایی، طلب درخواست های نامعقول در کودکان صورت می گیرد. لجبازی قابل کنترل  است و نیازمند رعایت و کنترل اصول و نکاتی توسط والدین است البته جای نگرانی نیست زیرا کودکانی که لجبازی میکنند طبق تحقیقات آینده روشن تری دارند با رعایت نکات گفته شده در دراز مدت می توانید لجبازی کودک خود را کنترل کنید اگر این رنج بازی بسیار طاقت فرسا است از پزشک متخصص یا روان شناس کمک بگیرید.

سوالات متداول

1)کودکانی که لجبازی میکنند چه علائمی دارند؟۱) کودکان لجباز شوق و اشتیاق برای انجام امورندارند .2) کودکان لجباز معمولاً بیقرار هستند و به صورت مکرر و دائماً کج‌خلقی میکنند. 3 )کودکان لجباز معمولاً مسئولیت رفتارهای نادرست و وظایف خود را به عهده نمی گیرند و دیگران را بابت اشتباهات خود سرزنش میکنند.4 )کودکان لجباز معمولاً خیلی زودرنج و حساس هستند.۵ )کودکان لجباز معمولاً علاوه بر ناراحتی زود به هنگام، کینه توزی می کنند و در فرصت های متفاوت به دنبال انتقام جویی از افرادی هستند که آنها را آزرده کرده اند.6) کودکان لجباز معمولاً همه چیز را زیر سوال می‌برند و حاضر به پذیرش هیچ چیز نیستند. ۷) کودکان لجبازتمایل زیادی به مشاجره کردن و دعوا دارند.8 )کودکان لجباز اغلب پرخاشگر هستند.9) فرزندان لجباز مایل هستند که تمام کارها را حتی اموری که در آن ها تخصص ندارند را با شیوه و روش خودشان انجام دهند. ۱۰)کودکان لجبازاعتماد به نفس کمی دارند و تلاش می‌کنند تا با لجبازی خودشان را به دیگران ثابت کنند. ۱۱) کودکان لجبازاکثرا در سنین ابتدایی مورد توجه  و مهر زیادی توسط والدین قرار نگرفتند و گاهی با لجبازی قصد جلب توجه دارند و می خواهند که توجه و البته محبت زیادی دریافت کنند.

2)چرا کودکان لجبازی می­کنند؟از مهم ترین دلایل آن این است که کودکان لجباز معمولاً زیاد طلب هستند یا به قولی کمال گرا می باشند. این کودکان درک درستی از محیط پیرامون خود ندارند و ممکن است در زمان های نامناسب خواسته های نامعقول داشته باشند مثلاً ساعت سه نصف شب توقع خرید بستنی از والدین خود داشته باشند و وقتی والدین به خواسته او عمل نکنند، کودک از والدین خود ناراحت می شود و دست  به لجبازی می زند مثلاً کودک می‌گوید:((حالا که برای من بستن میخری من هم تا صبح بیدار می‌مانم و سرو صدا درست می­کنم.)) و البته تمایل به جلب توجه از طریق لجبازی هم از دلایل مهم این اخلاق در کودکان محسوب می­شود.

3)چه گونه لجبازی کودک را کنترل کنیم؟ آرامش خود را حفظ کنید و تحت هیچ شرایطی واکنش هیجانی نداشته باشید. برای رفتار های کودک پاداش در نظر بگیرید و برای رفتاری های بد کودک تنبیه های سازنده. به حساسیت های کودک توجه کنید. زمانی در طی روز را به گفت و گو با کودک اختصاص دهید.