وسواس فکری _عملی در کودکان

وسواس فکری _ عملی  در کودکان : در دوران کودکی  و نوجوانی  اختلال وسواس اجباری  یک وضعیت مخرب است . شروع این اختلال در کودکی و نوجوانی  منجر به تداوم آن در تمام طول زندگی میشود ؛ با این وجود  40 درصد مبتلایان این اختلال  در اوایل بزرگسالی بهبود پیدا میکند .

تشخیص وسواس ها ی عملی در کودکان  آسان تر از  وسواس های فکری است زیرا قابل مشاهده تر هستند .

از جمله اختلال های همراه  OCD  می توان  به اختلال طیف اتیسم  و اختلال تیک در جوانان اشاره کرد .

افراد با این اختلال در خانه و مدرسه و اجتماع  دچار مشکل میشوند و این اختلال با سایر اختلالات روانپزشکی در بزرگسالی مرتبط است .

شیوع این اختلال در زنان بزرگسال ، در مقایسه با مردان  اندکی بیشتر است در حالی که افراد مذکر بیشتر در کودکی گرفتار آن می شوند .

طبق بررسی ها میانگین  سن آغاز اختلال وسواس فکری_عملی در آمریکا 15.5 سالگی است و در 25 درصد موارد قبل از 14 سالگی شروع میشود. آغاز آن پس از 35 سالگی غیر معمول  ،اما مشاهده شده است.

اگر وسواس فکری _عملی درمان نشود  روند آن معمولا مزمن  و اغلب با اوج و فرود  نشانه ها همراه است . روند آن در بر خی  از افراد  دوره ای است ودر گروه اندکی سیر نزولی دارد.

وسواس فکری _عملی واختلالات همراه آن در کودکان کیدز 24

وسواس فکری _عملی چیست؟      وسواس فکری _ عملی در کودکان

Obsessive_compulsive disorder (OCD)

وسواس فکری : فکر ، میل شدید،یا تصورات پایدار و مداوی است که فرد آن را به صورت مزاحم یا ناخواسته تجربه می کند.افراد سعی میکنند این  وسواس فکری را نادیده بگیرند یا متوقف کنند یا میکوشند آن را با پرداختن به فکر و عملی دیگر بی اثر کنند.

وسواس عملی : رفتارها یا اعمال ذهنی مکرری است که شخص احساس میکند که باید در واکنش به یک وسواس فکری یا مطابق قواعد سفت و سختی انجام دهد.

مشخصه های وسواس فکری _ عملی  یا  OCD چیست؟

افراد دارای اختلال OCD ، وسواس های فکری یا وسواس های عملی را با چنان  شدتی تجربه میکنند که انجام دادن فعالیت های روزانه برای آن ها مشکل می شود .

ممکن است ناراحتی یا اختلال قابل ملاحضه ای را در عملکرد شغلی یا اجتماعی خود تجربه کنند.

به همراه اختلال وسواس فکری_ عملی اختلالاتی چون: اختلال بد شکلی بدن،اختلال احتکار ،اختلال مو کنی ، اختلال پوست کنی ، اختلال بدلی وسواسی و اختلال جسمانی دیگر ممکن است برای فرد به وجود آید.

افراد مبتلا به وسواس فکری_ عملی  ممکن است آمادگی داشته باشند که به رویداد های اضطراب آور در محیط شان واکنش بیش از حد نشان دهند ؛ این گونه آمادگی ممکن است  OCD  را  در طیف به اصطلاح  اختلالات درونی کردن قرار دهد که اختلالات اضطرابی  و خلقی دیگر را شامل میشود؛ این تجربیات برای افراد  OCD به صورت تصورات ذهنی  ناراحت کننده در می آیند که بعدا با انجام دادن  اعمال و افکار وسواسی سعی میکنند آن ها را  متوقف یا بی اثر کنند .

نمونه هایی از وسواس های عملی :     وسواس فکری _عملی در کودکان

تکرار رفتار خاصی مانند شستن و نظافت کردن،منظم چیدن اشیا،وارسی کردن .

وسواس های عملی ممکن است شکل تشریفات ذهنی به خود بگیرد مثل شمردن تا عددی خاص هربار  که فکر ناخواسته ای مزاحم میشود.

برخی افراد مبتلا  به  OCD  دچار تیک ،الگوی نشانه های حرکتی نابهنجار، مانند کشش های عضلانی ، آواگری ها، و شکلک های صورت غیر قابل کنترل می شوند.

چه عواملی نشانه های افراد  OCD  را  بدتر میکند؟ وسواس فکری_ عملی در کودکان

اعتقاد به خطر و معنی افکار آن ها یا فراشناخت های آن هاست  که باعث میشود  احساس کنند که باید  هر فکر خود را زیر نظر بگیرند.

فراشناخت (آگاهی از شناخت و فرایند های شناختی و کنترل)

نمونه هایی از نشانه های اختلال وسواس فکری_عملی :

وسواس های فکری پرخاشگرانه شامل :

ترس از این که ممکن است به خود صدمه بزند

ترس از به زبان  آوردن حرف های رکیک

ترس از این که فرد مسبب بروز اتفاق وحشتناکی باشد مثل آتش سوزی ،سرقت

وسواس های فکری آلودگی شامل:

نگرانی ها از فضولات یا ترشحات بدن مثل ادرار،مدفوع،بزاق

ناراحتی از مواد یا پس مانده های چسبناک

وسواس های فکری جنسی شامل :

افکار،تصورات یا تکانه های جنسی ممنوع یا منحرف

رفتار جنسی نسبت به دیگران (پرخاشگرانه)

وسواس های فکری ذخیره کردن/ پس انداز کردن شامل :

متمایز از سرگرمی ها یا علاقه به اشیای مادی یا اشیایی که ارزش احساسی دارند

وسواس های فکری مذهبی  شامل :

در رابطه با توهین به مقدسات و کفرگویی

نگرانی بیش از اندازه در مورد درست /غلط ، اصول اخلاقی

وسواس فکری در ارتباط با تقارن یا دقیق بودن  شامل :

همراه با تفکر سحر آمیزمثل نگرانی در مورد اینکه اگر چیزها در مکان مناسبی قرار نگرفته باشند ، فردی دچار سانحه خواهد شد.

وسواس های فکری گوناگون شامل :

ترس از بیان کردن برخی حرف ها

اعدادخوش شانس / بدشانس

رنگ هایی با اهمیت خاص

ترس های خرافی

وسواس های فکری جسمانی شامل :

در ارتباط با بیماری

نگرانی بیش از اندازه در مورد اندام یا جنبه ای  از ظاهر بدن (مثل فوبی بد شکلی)

وسواس های عملی تمیزی / شستشو :

دست شستن بیش از اندازه

دوش گرفتن ، حمام کردن ،مسواک  زدن ،آرایش کردن، یا توالت  رفتن  بیش از اندازه

وسواس های عملی وارسی کردن شامل :

وارسی کردن قفل ها، اجاق گاز، وسایل برقی  و غیره

وارسی کردن این که اتفاق وحشتناکی رخ ندهد که به فرد صدمه برساند

وارسی کردن این که در انجام دادن یک کار اشتباهی صورت نگرفته باشد

فعالیت های تکراری شامل :

باز خوانی یا باز نویسی

نیاز به تکرار کردن فعالیت های عادی مثل بالا/ پایین شدن صندلی

وسواس های عملی ذخیره کردن/ جمع کردن شامل :

متمایز از سرگرمی ها و علاقه به اشیای مادی یا اشیایی که ارزش احساسی دارند(مثل بادقت خواندن اقلام پستی ناخواسته ، گشتن داخل سطل آشغال)

وسواس های عملی گوناگون شامل :

تهیه فهرست بیش از اندازه

نیاز به گفتن ، پرسیدن یا اعتراف کردن

نیاز به لمس کردن ، ضربه زدن با انگشتان  یا مالیدن

مبنای زیستی وسواس فکری _عملی چیست؟  وسواس فکری _عملی در کودکان 

برخی تحقیات نشان میدهد عامل  OCD   در کودکان مربوط به ژن ها نیست و به تجارب دوران کودکی مثل افسردگی مربوط است.

آزار جنسی و جسمی در کودکی و سایر رویداد های پر تنش و آسیب زا، با افزایش خطر بروز اختلال وسواس فکری_ عملی رابطه دارند . در برخی موارد ممکن است  ناگهان آغاز شوند که با عوامل محیطی مختلف از جمله عامل های عفونی گوناگون و نشانگان  خود ایمنی پس عفونتی رابطه دارند.

پژوهشی نشان میدهد  یک سری از کودکان 15­-10  ساله که بیماری عفونت استرپتوکوکی  مبتلا شدند بعد از بررسی های طولانی مدت متوجه شدند به بیماری OCD یا تیک مبتلا شدند .( گلودرد استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی است که باعث التهاب و درد در گلو می شود. این بیماری شایع توسط باکتری استرپتوکوکی ایجاد می شود. این بیماری می تواند کودکان و بزرگسالان را در هر سنی درگیر کند. اما در کودکان بین 5 تا 15 سال شایع تر است. عطسه، سرفه، ظروف غذای مشترک و دیگر انواع تماس نزدیک با فرد مبتلا به عفونت گلودرد استرپتوکوکی می تواند استرپتوکوکی را از فردی به فرد دیگر منتقل کند).

یافته های بدست آمده از اسکن های مغزی افراد دارای  OCD  ، نابهنجاری هایی  در مناطق پایه ای زیر قشری مغز نشان میدهند که در کنترل جنبش های حرکتی درگیر هستند.

درمان  OCD  چیست؟

درمواردی از دارو های باز دارنده باز جذب سروتونین که  توسط روانپزشک تجویز میشود استفاده میگردد ؛ دارو درمانی و مشاوره در کنترل  OCD   می تواند بسیارموثر باشد و شما میتوانید ازروانپزشک و روانشناس مجموعه ما  یعنی کیدز 24 راهنمایی بگیرین .

در موارد شدیدی که هیچ درمان دیگری موجب تسکین نشانه ها نمیشود  ، افراد مبتلا به  OCD ممکن است با جراحی اعصاب روان پزشکی درمان شوند که تمام این موارد باید توسط روانپزشک بررسی شود .

نگارنده: سارا علیخواه کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی