بررسی علایم شایع بیماری ها در کودکان(نشانه شناسی)

مقدمه

نشانه هایی چون تب، درد، استفراغ و یرقان مشخص کننده یک نوع بیماری خاص در کودکان نیستند بلکه هر کدام از آنها علامت چند نوع بیماری مختلف در بدن انسان هستند. یادگیری و تفسیر این نشانه ها در شناخت بهتر بیماری‌های کودکان نقش موثری دارد. در این فصل، به اختصار، به شرح تعدادی از این علابم می پردازیم:

۱) تب

افزایش بیش از حد طبیعی درجه ی حرارت بدن را تب می نامند. درجه ی حرارت بدن انسان در طول شبانه روز بین ۳۶ تا ۳۷/۵درجه سانتی گراد تغییر پیدا می‌کند. افزایش درجه حرارت بدن از حد ۳۷/۵ درجه سانتی گراد به بالا را تب می گویند. درجه حرارت بدن در حین تب شدید ممکن است تا ۴۱ درجه سانتی‌گراد هم برسد. میزان حرارت بدن انسان توسط مرکز کنترل حرارت که در هیپوتالاموس قرار دارد توسط مکانیسم های متعددی تنظیم می شود. تب یکی از علایم شایع در بیماری های کودکان است و احتمالاً شایع‌ترین دلیل مراجعه به پزشک نیز هست.

علل بروز تب:

بروز تب در کودکان دلایل بسیار زیاد و مختلفی دارد. در زیر به مهم‌ترین آن ها اشاره می شود:

۱. بیماری های ویروسی و باکتریال مانند
سرماخوردگی،
آنفلوانزا،
اوریون،
گلودرد چرکی،
عفونت گوش میانی،
عفونت ادراری،
حصبه و غیره

۲. بیماری‌های انگلی مثل مالاریا

۳. بیمارهای رماتیسمی مثل رماتیسم حاد مفصلی

۴. کم آبی شدید بدن در اثر اسهال و استفراغ

۵. تب ناشی از واکسیناسیون به ویژه واکسن دیفتری، کزاز، سیاه سرفه( سه گانه)

۶. مصرف بعضی از داروها مثل پلی سیلین( در صورتی که به مدت طولانی مصرف شوند)

۷. تزریق اشتباهی خون ناسازگار

۸. سرطان ها و بدخیمی ها

۲) درد

درد عبارت از حس ناخوشایندی است که در اثر فشرده شدن، کشیده شدن و نرسیدن خون به اعضای مختلف بدن به وجود می آید. این اعضاء شامل روده‌ها، حالب ها، مثانه، مجرای ادرار، استخوان ها، عضلات و پوست هستند. درد ممکن است دایمی و یا به صورت دوره‌ای(پریود یک) باشد. شایع‌ترین دردها که در نقاط مختلف بدن به وجود می‌آیند عبارت اند از:

۱. درد شکم( دل درد)

شکم شایع‌ترین محل ابراز درد توسط کودک می باشد. این درد، گرچه در کودکان اهمیت بسیاری دارد اما در خیلی از مواقع نشانه ی بیماری مهمی نیست و کودکان برای جلب توجه والدین آن را بهانه و دستاویز خود قرار می دهند. علل مهم درد شکم عبارت است از : مسمومیت گوارشی،
زخم معده اثنی عشر،
عفونت ادراری،
سنگ کلیه و مجاری ادرار،
آپاندیسیت حاد و
پیچ خوردگی و توهم رفتگی روده ها.

نکته عملی در مورد درد کودکان

در این گونه موارد، باید از دادن هر نوع مسکن قبل از معاینه پزشک، خودداری نمود. زیرا تسکین نسبی درد و عدم توانایی کودک در تعیین دقیق محل درد موجب اشتباهات فاحش در تشخیص می‌شود.

۲. سردرد در کودکان

سردرد یکی از علایم تقریبا شایع بیماری در کودکان، مخصوصاً در سنین مدرسه است. سردرد کودکان برخلاف درد شکم که ممکن است گاهی جنبه روانی داشته باشد همیشه علامت مهمی است که باید به آن توجه کافی نمود.
علل سردرد عبارت است از
سینوزیت،
میگرن،
سردردهای عصبی و
بیماری‌های خطرناک چون آبسه مغزی و غده مغزی.

۳)درد اندام

بعد از درد شکم، شایع ترین محل درد در کودکان درد اندام است.

علل درد اندام کودکان:

۱. گاهی درد اندام مربوط به رشد کودک است. این درد ها بیشتر در کشاله ران بروز می‌کند.

۲. دردهای ناشی از کف پای صاف. این دردها بعد از ورزش و یا پیاده روی کودک در طی روز به هنگام شب در ناحیه ساق پا به وجود می آید. طرز تشخیص کف پای صاف به این ترتیب است که کودک، کف پای برهنه خود را روی زمین صاف یا میز می‌گذارد. در این حالت فاصله ای بین کناره ی داخلی کف پا و سطح زمین و یا میز وجود ندارد.