آبله مرغان در کودکان

بروز بیماری آبله مرغان

میزان دقیق بروز بیماری آبله مرغان در کودکان مشخص نیست. با وجود این، آبله مرغان یک بیماری عفونی و بسیار شایع دوران کودکی است که معمولاً در گروه سنی ۲ تا ۸ سال رخ می‌دهد. این بیماری، به غیر از بعضی جوامع جدا افتاده، در سرتاسر جهان دیده می‌شود. بروز آن در دوران کودکی معمولاً به صورت خفیف است و عوارض و اثرات بعدی و دائمی آن ناچیز است. اما همین بیماری در بزرگسالان مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند، و گاه منجر به یک بیماری وخیم تر می شود. با توجه به این مسئله خیلی بهتر است که فرد در دوران کودکی به آبله مرغان مبتلا شود.(شروع ابتلا به آبله مرغان در جوامع جدا افتاده ای که عموماً به این بیماری مبتلا نمی شوند نیز می‌تواند بسیار خطرناک باشد.)

آبله‌مرغان همچنین می‌تواند در دو گروه از کودکان که به آن مبتلا می‌شوند، نتایج وخیمی به بار آورد. این دو گروه عبارتند از:

۱. کودکانی که از داروهای سرکوبگر ایمنی( immunosuppressant) برای درمان بیماریهای دیگر استفاده می‌کنند

۲. نوزادان خیلی کوچک
آبله مرغان در صورتی که در هر یک از دو گروه فوق رخ دهد، می تواند زندگی بیمار را به خطر اندازد و لازم است که بیمار حتماً در بیمارستان بستری شود.

علت ابتلا به بیماری

علت ابتلا به بیماری نوعی ویروس است. مصونیتی که فرد بعد از ابتلا به آبله مرغان پیدا می‌کند معمولاً در تمام طول عمر باقی می‌ماند؛ بنابراین ابتلای مجدد به آن بسیار به ندرت رخ می‌دهد. اما در صورتی که فرد در سال‌های بعدی زندگی دوره‌ای از ضعف عمومی را پشت سر بگذارد، بروز تبخال به دنبال آن دوره خیلی عجیب نخواهد بود. بروز تبخال ناشی از فعال شدن مجدد ویروسهایی است که سالها در بدن به صورت غیرفعال وجود داشته اند. اما روی دیگر سکه این است که کودک از طریق تبخالهای پدربزرگ و مادربزرگ به آبله مرغان مبتلا شود.

آبله مرغان دارای یک دوره نهفتگی ۱۴ تا ۲۱ روزه است. علائم سرایت عفونت به نفر بعدی خانواده بیشتر مواقع حدود ۱۶ روز پس از ابتلای نفر اول دیده می شود. احتمال زیادی دارد که عفونت در چند روز اول که نشانه‌های بیماری ظاهر می‌شود، انتقال یافته باشد. نحوه سرایت بیماری بدین شکل است که چون ویروس در بزاق فرد مبتلا وجود دارد، از طریق تنفس، عطسه و سرفه به دیگران انتقال می یابد.

مشخصات بیماری

در بسیاری از کودکان بیماری به شکل یک ناخوشی مختصر و غیراختصاصی بروز می کند که با علائمی چون کسالت عمومی، اغلب سردرد و تب خفیف و گاهی گلودرد همراه است. این علائم بیشتر شبیه علائم و نشانه‌های یک سرماخوردگی معمولی است. بنابراین نمی توان تا وقتی که بثورات جلدی ظاهر نشده‌اند در مورد بیماری با قاطعیت اظهارنظر کرد. بثورات جلدی طی سه مرحله بروز می کند. ابتدا، به صورت دانه های قرمز برجسته و مجزا ظاهر و در عرض مدت خیلی کوتاهی به تاول تبدیل می شود. در این مرحله می توان تشخیص داد که بیماری آبله مرغان است. مایه روشن درون تاولها طی دو تا سه روز کدر و زرد رنگ می شود. این تاول‌ها با توسعه بیماری می ترکد و خشک می شود و در صورتی که با خارش کنده شود لک سفید رنگ دائمی به جای به جای خواهد گذاشت.

بثورات جلدی به صورت دسته ای ظاهر می شود و بین ظهور هر دسته با دسته دیگر دو تا سه روز فاصله است. به خاطر ظهور دسته ای شکل بثورات جلدی، مراحل مختلف تکوین آنها بخوبی دیده می‌شود.

بثورات جلدی آبله مرغان در نقاط مختلف بدن به صورت کاملا اختصاصی نمایان می شود.

بدین ترتیب که ابتدا در صورت و سینه ظاهر می‌شود و سپس در نقاطی که با لباس پوشیده شده بیشتر از نقاطی که بیرون از لباس است بروز می‌کند و تا روز سوم در سرتاسر اندام پخش می‌شود.

در آبله مرغان خفیف، بثورات کمتری ظاهر می‌شود؛ اما در موارد حاد، تمام بدن، حتی کف دستها و پاها را نیز بثورات می‌پوشانند. بثورات جلدی در تمام آبله مرغانها، بجز آبله مرغانهای خیلی خفیف، بر روی غشای مخاطی دهان و گوشها و در موارد خیلی حاد در چشم‌ها و مهبل هم ظاهر می‌شود.
ناخوشایندترین جنبه بیماری خارش شدید آن است. این حالت بعد از آنکه تاولها ترکیدند شروع می‌شود و در صورتی که خارانده شود لک دائمی به جای خواهد گذاشت یا آنکه به زخم تبدیل خواهد شد که ممکن است توسط باکتریها عفونی شود.

بررسی بیماری

به عنوان یک قانون کلی هنگامی که آبله مرغان معمولی در فرد بروز کند، به هیچ نوع آزمایش اختصاصی نیازی نیست. می‌توان بیماری را از علائم بالینی تشخیص داد. ویروس بیماری را می‌توان در آزمایشگاه از مایعی که در داخل تاولها وجود دارد طی ۳ تا ۴ روز پس از ظهور آنها جدا کرد. اما غالباً نیازی به چنین آزمایشی نیست، مگر در موارد استثنایی که در تشخیص تردید وجود داشته باشد.

تدابیر درمانی

بیمار مبتلا به آبله مرغان ساده و خفیف، صرفاً به یک مراقبت دلسوزانه نیاز دارد. در مراحل اولیه بیماری، زمانی که کودک تب دارد و احساس ناخوشی و کسالت می کند، یک رژیم غذایی سبک همراه با نوشیدن مایعات فراوان و خنک بسیار مفید است. نیازی نیست که کودک حتماً در رختخواب بماند، او می‌تواند در یک اتاق گرم به آرامی بازی کند.

از لوسیون کالامین (calamine)و حمام ولرم می‌توان به طور متناوب استفاده کرد و خارش بثورات جلدی را به میزان زیادی کاهش داد. اگر خارش بیمار علی رغم استفاده از لوسیون و رفتن به حمام ولرم هنوز ادامه داشت می‌توان از کرمهای ضد حساسیت بهره گرفت. ناخنهای دست کودک را تا آنجا که ممکن است باید کوتاه کرد تا از ایجاد زخم که بر اثر خاراندن به وجود می‌آید جلوگیری شود.

اگر(فقط اگر)کودک احساس بهبودی کامل می کند می تواند یک هفته بعد از ظهور بثورات جلدی به مدرسه برود. هنگامی که تاولها ترکید و خشکید از نظر انتقال عفونت مشکلی وجود نخواهد داشت؛ زیرا ویروس فعال فقط در داخل تاولها وجود دارد.
بسیاری از کودکان مبتلا به آبله مرغان به خاطر داشتن تاولهای ترکیده و خشکیده از مدرسه به خانه فرستاده می‌شوند؛ در حالی که از نظر پیشگیری از سرایت بیماری این مرحله نمی‌تواند عفونت را انتقال دهد. فقط در صورتی که کودک احساس ناخوشی می کند نباید به مدرسه فرستاده شود.

عوارض بیماری

عوارض بیماری آبله مرغان بسیار نادر است.
عفونت ثانوی بثورات جلدی که به خاطر خاراندن و زخم شدن به وجود می‌آید، متداولترین عارضه آبله مرغان ساده دوران کودکی است. در صورتی که چنین عفونتی بوجود آید مصرف آنتی بیوتیک ضروری به نظر می رسد.
ممکن است بزرگسالان و کودکان سیستم دفاعی بدنشان به خاطر ابتلا به آبله‌مرغان ضعیف شده، به سینه پهلو مبتلا شوند. کودکانی که به بیماری اساسی دیگری مبتلا نیستند دچار این عارضه نخواهند شد.
آنسفالیت( التهاب مغز) از عوارض دیگر این بیماری است که هرچند نادر است، امکان دارد رخ دهد.

پیشگیری

در حال حاضر هیچ روش ایمن سازی برای جلوگیری از ابتلا به آبله مرغان وجود ندارد، اگرچه درباره آن تحقیقات بسیاری در دست انجام است. با توجه به اینکه آبله مرغان یک بیماری خفیف و ساده دوران کودکی است و عوارض جدی آن بسیار کم است، به نظر می‌رسد که تولید واکسنی برای مصرف کلی ضروری نباشد. اما برای کودکانی که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف شده است یا کودکانی که به بیماریهای دیگر مبتلا هستند، مسئله فرق می‌کند. در مورد این کودکان واکسنی که بتواند از ایجاد عفونت جلوگیری کند، می تواند بسیار مفید باشد.
قرطینه کردن کودکان مبتلا به آبله مرغان نمی تواند موفقیت آمیز باشد، زیرا قبل از آنکه بیماری قابل تشخیص باشد اختلالات عفونتی بشدت پیشرفت کرده است.

پیامد بیماری

به طور کلی کسی که به آبله مرغان مبتلا شده است، هیچ گونه مشکل آتی نخواهد داشت. فقط احتمال بروز تبخال در مراحل بعدی زندگی وجود دارد و آن هم به علت فعال شدن ویروس غیر فعالی است که در بدن وجود دارد.